Xuân Thống – nụ cười dành lại trẻ thơ

Thứ bảy, 09/06/2018 12:57

4.800 USD là số tiền bức tranh chân dung Xuân Thống do danh họa Bùi Xuân Phái vẽ, được bán từ dạ tiệc đấu giá lần thứ 28 tại khách sạn Sheraton Saigon hotel & towers (TP Hồ Chí Minh) trong tháng 5 vừa qua. Xuân Thống là một nhân vật văn nghệ đương đại có nhiều giai thoại độc đáo của đất Quảng. Ông nổi danh là "nhà thơ không làm thơ". Ông cũng là bạn thân của nhiều văn nghệ sĩ nổi tiếng như Bùi Xuân Phái, Văn Cao, Nguyễn Tuân, Nguyễn Văn Xuân, Thanh Tịnh, Trần Dần, Hoàng Cầm, Châu Kỳ... và là một trong những nhân vật nguyên mẫu trong tác phẩm "Câu chuyện Đà Nẵng" của nhà văn Thái Bá Lợi. Theo gia đình Xuân Thống, nhân kỷ niệm 2 năm ngày mất của ông, gia đình đã gởi tặng hình chân dung này cho Tổ chức Phẫu thuật nụ cười (Operation Smile Vietnam) đấu giá gây quỹ, nhằm góp phần ủng hộ phẫu thuật tìm lại nụ cười cho các em bé không may mắn. Đó cũng là tâm nguyện của ông lúc sinh thời.

Xuân Thống (bìa phải) và các thân hữu xứ Quảng.

Từ nhiều thập niên trước, giới văn nghệ đất Quảng hầu như ai cũng đôi lần nghe nhắc tên Xuân Thống, một tay chơi tài tử hào hiệp ở Điện Bàn, từng cưu mang, giúp đỡ nhiều bạn bè những lúc hoạn nạn, khó khăn. Nhưng phải đến tận cuối thập niên 80 của thế kỷ trước, tôi mới được gặp và làm quen ông trong một cuộc triển lãm tranh của họa sĩ Vũ Dương. Nhiều lần gặp về sau, tôi nhận ra, dù hoàn cảnh nào, Xuân Thống vẫn luôn đến với mọi người bằng tâm hồn văn nghệ hào sảng, lạc quan, trong sáng. Ông thuộc nhiều thơ và nhạc đến mức dân chuyên nghiệp cũng phải ngả mũ. Xuân Thống sinh năm 1949, quê ở Điện Bàn. Trước 1975, ông từng là kỹ thuật viên bảo trì máy bay thuộc quân đội chế độ cũ. Sau ngày hòa bình, ông mưu sinh bằng nghề sửa máy nước, thợ hàn sắt... Tuy cuộc sống chẳng phải sung túc là bao, nhưng ông luôn trải lòng, san sẻ hết mình với bạn bè xung quanh, nhất là với những văn nghệ sĩ mà ông yêu mến. Riêng với Bùi Xuân Phái, Xuân Thống có nhiều tình cảm và kỷ niệm khá ấn tượng. Năm 1981, đoàn họa sĩ Hà Nội gồm Nguyễn Văn Tỵ, Phan Kế An, Bùi Xuân Phái và Đặng Thu Hương... đi trại sáng tác 3 tháng tại Quảng Nam - Đà Nẵng, Xuân Thống đã kết bạn và thân thiết với Bùi Xuân Phái vào dịp này. Từ đó, cứ mỗi dịp ra Hà Nội, Xuân Thống đều ghé thăm Bùi Xuân Phái (và Văn Cao). Theo nhà thơ Lý Đợi, vào năm 1987, Bùi Xuân Phái đề nghị vẽ chân dung Xuân Thống. Bức tranh ký ngày 25-6-1987. Đúng một năm sau, ngày 24-6-1988, Bùi Xuân Phái qua đời. Sau đó Xuân Thống đưa gia đình vào Sài Gòn sinh sống.

Tranh chân dung Xuân Thống qua nét vẽ danh họa Bùi Xuân Phái.

Những ngày qua, kỷ niệm tròn hai năm ngày ông qua đời, đông đảo bạn bè thân hữu cũng đã tập trung về gia đình ông tổ chức chương trình văn nghệ "Xuân Thống- một chốn rong chơi". Dù không phải là người sáng tác, nhưng ông đã để lại nhiều dấu ấn trong ký ức nhiều người. Và một trong những dấu ấn đó, phải chăng chính là bức chân dung của ông qua bàn tay tài hoa của danh họa Bùi Xuân Phái đã góp phần đem lại nụ cười cho những trẻ thơ kém may mắn?

TRẦN TRUNG SÁNG

Hoạt động tại Việt Nam từ năm 1989, Operation Smile Việt Nam đã khám và phẫu thuật cho hơn 40.000 trẻ em mang dị tật bẩm sinh trên mặt. Lần này, tại TP Hồ Chí Minh, với gần 350 USD cho một ca phẫu thuật hở hàm ếch, Ban tổ chức hy vọng sẽ đem lại nụ cười cho hơn 370 đứa trẻ. Đêm đấu giá nghệ thuật, đấu võ, phong cách sống và quyên góp tháng 5 vừa qua đã nhận về hơn 130.000 USD.